مدیریت تدریس
نحوه مدیریت کلاس درس :
دوستی که دبیری فیزیک می خوانند پرسیده اند چطور می شود یک کلاس درس را مدیریت کرد ؟
برای مدیریت کلاس درس (از ابتدایی گرفته تا راهنمایی و دبیرستان و دانشگاه و یا کلاسهای دیگر آموزشی )، ما دو چیز را باید مدیریت کنیم : اول مدیریت زمان ، و دوم مدیریت اشخاص .
مدیریت زمان :
در مدیریت زمان ما باید بدانیم چقدر زمان داریم ، و چطور باید آن را مدیریت کنیم ، که زمان زیاد یا کم نیاریم ؟ مثلا برای یک کلاس ، ما 45 دقیقه زمان داریم ، و یا دو کلاس سرهم ما 90 دقیقه زمان داریم ، و این را باید چطور صرف کنیم ؟ که بهترین نتیجه را داشته باشد ، بهترین نتیجه از نظر ما ، و از دید مخاطبین ، و از دید آن مرکز آموزشی که مدرسه یا دانشگاه است . یک راهکار نسبتا موفق این است که هر آموزگار یا دبیر یا استادی بجز جلسه اول که با مخاطبین آشنا می شود و منابع تدریس را اعلام می کند و سیاستهای خود را در امور تدریس بیان می دارد و مختصر تدریس می کند ، از آن به بعد یعنی جلسات معمول و مستمر خود را به دو بخش مساوی تقسیم کند ، بخش اول را صرف ریویو و تکرار مطالب مهم تدریس شده جلسه گذشته برای مخاطبین نماید ، مثلا از مباحث مهم جلسه قبل تعدادی سوال در ذهن خود تهیه نموده ، و از بیست درصد دانش آموزان و دانشجویان بصورت تصادفی این سوالات را بپرسد ، و پاسخی که میشنود را از فرد دیگری بخواهد آنرا تکمیل نماید ، و مخاطبینی که احتمال میدهد بخواهند خللی در نظم کلاس وارد آورند را نیز مشارکت دهد ، و چنانچه کلاس به جواب ایدآل نرسید خودش آنرا تکمیل نماید ، باید متذکر شد هدف بازخواست مخاطبین یا سرگرم کردن آنها نیست بلکه هدف جواب دانش آموزان و دانشجویان به این سوالات و یادگیری قریب به اتفاق کلاس نسبت به این مطالب مهم تدریس شده جلسات گذشته باشد ، و مدیریت کردن کلاس (و برای اینکه آنها بحث را جدی بگیرند در همان ابتدای ترم باید یادآور گردد که مثلا 5 نمره امتحانی افراد از فعالیت کلاسی و 15 نمره بقیه از امتحان ها (نیمترم و پایان ترم ) محاسبه می گردد و نتیجه فعالیت کلاسی افراد را بدون تحقیر و سرزنش کسی در لیست خود یادداشت نماید ) . نیمه دوم زمان کلاس را باید به تدریس مطالب جدید بپردازد بطوری که پنجاه درصد زمان دوم کاملا صرف تدریس شود و اتمام تدریس تقریبا با زنگ کلاس همزمان گردد ، باید طوری عمل کرد که زمان زیادی بجز برای یکی دو سوال ضروری مخاطبین ، برای شلوغی و بهم ریختن کلاس پیش نیاید .
مدیریت اشخاص :
در مدیریت اشخاص ، هم باید خودمان را مدیریت کنیم ، و هم دیگران را .
مدیریت خودمان : در مدیریت خودمان باید تمرکز ، توجه ، عواطف و احساسات ، و احیانا خشم و پرخاشگری خودمان را مدیریت کنیم ، برای مدیریت خودمان باید شناخت کاملی از شخصیت و وضعیت روحی و عواطف خودمان داشته باشیم ، و چطور احساسات خودمان را مثل اضطراب ، خشم ، پرخاشگری را کنترل کنیم ، به نحوی که نتیجه این باشد که سر کلاس جدی باشیم ، شوخی نکنیم ، نخندیم ، مصمم باشیم ، تمرکز کامل داشته باشیم ، عصبانیت خودمان را کنترل کنیم ، نسبت به کسی خشم نشان ندهیم ، و پرخاشگری نکنیم ، باورهای غلط خودمان را اصلاح کنیم به اینکه یک دبیر مثلا فیزیک قرار نیست که همه چیز را بداند ، جدی ، مصمم ، و قابل اطمینان باشیم ، بعلاوه اینکه تکنیکهایی را باید آموزش دیده باشیم ، و تمرین کرده باشیم ، مثل تکنیک سراب دریایی و ...... ، مکانیزمهای دفاعی مثل جابجایی تا به موقع از آن مدد بگیریم .
مدیریت دانش آموزان و دانشجویان : اول باید نسبت به مخاطبین خود شناخت داشته باشیم ، و برای اینکار به چند زمینه بعنوان پیشنیاز نیاز داریم ، مبحث شخصیت ، انگیزش ، مراحل رشد انسان ، و خصوصیات و نیازهای آن ، مثلا دانش آموز درونگرا و خجالتی رفتاری مختص خود می طلبد ، و دانش آموز پر تحرک و برون گرا و جسور رفتار مختص به خود را ، یا در بحث انگیزش هر دانش آموز و دانشجویی در سدد گرفتن فقط نمره قبولی نیست ، و شخص ایدآل گرا متفاوت رفتار می کند با دانش آموزی که فقط به نمره قبولی بسنده می کند ، پس باید نسبت به مخاطبین شناخت و آگاهی پیدا کرد، تا بتوان متناسب با خصوصیات و نیازهای آنها ، آنها را مدیریت کرد.
پاكزاديان
روانشناس باليني
نکته دوم اینکه من فکر می کنم شوخی نکردن نمیتونه جزو خصایص مدیر خوب باشه، یه مدیر خوب اون شخصی هست که در کنار خودش بر عواطف و نه تنها رفتار شاگرد ها مدیریت می کنه. گاهی اوقات شوخی میتونه رابطه عاطفی لازم بین معلم و شاگرد هست رو تامین کنه. یک معلم و مدیر خوب احتمالا اونی هست که در لحظه مناسب رفتار و احساس مناسب رو نشون میده که گاها ممکن حتی قهقهه باشه یا اخم..
در پایان باز هم تشکر می کنم. مدیریت مشکل عمده اکثر "تدریس کنندگان" در کشور ماست.