اسکیزوفرنی Schizophrenia
ارسال شده در ۱۴ / ۸ / ۱۳۸۹ در ساعت ۴ و ۵۸ دقيقه
اسکیزوفرنی Schizophrenia :
اسکیزوفرنی یا جنون جوانی یکی از پیچیده ترین نوع اختلالات روانی است که قدیمی تر ها از آن بعنوان تحلیل تدریجی خصوصیات عقلی و شخصیت ذکر می کردند که فرد در خود فرو رفته و گرفتار تخیلات و تصورات بیمارگونه و عجیبی شده بود . امروزه اصطلاح اسکیزوفرنی گروهی از واکنش های جنونی را شامل می شود که در آن آشفتگی های اساسی در ارتباط با حقیقت در روندهای ذهنی و عاطفی بیمار موجود است و بطور کلی بیماران به حوادث حقیقی بی اعتنا می باشند و در افکار آنها شکاف و تجزیه ملاحظه می شود .
اپیدمیولوژی Epidemiology :
یکی از شایعتری نوع اختلالات روانی سایکوتیک است میزان شیوع آن تقریبا یک درصد جمعیت است درصد ابتلای به این بیماری در زن و مرد مساوی است ، می گویند فاکتور های ذیل در آن نقش دارد یا حداقل تفاوت محسوسی داشته : اشخاص مجرد تقریبا دو برابر افراد متاهل دچار این بیماری بوده اند ، در طبقات پایین اجتماعی بیشتر دیده می شود ، در مهاجران بیششتر دیده می شود ، در کشورهای صنعتی بیشتر است ، و تغییرات فرهنگی و معیارهای اجتماعی فرهنگی در آن نقش داشته .
علایم symptom :
بلولر دو دسته علایم برای بیماری قائل بود علایم اولیه و علایم ثانویه که علایم اولیه به چهار A بلولر معروفند عبارتند از Autism یا اوتیسم ، Ambivalenceیا تضاد و دوگانگی ، Association (یا اختلال افکار و تداعی Disorder of Association) ، Affect (یا اختلال عواطف Disorder of Affect ) . بلولر معتقد بود این چهار اختلال سازش فرد را با محیط مختل خواهد کرد و منجر به بروز علایم ثانوی خواهد شد که عبارتند از : هذیان ها Delusion، توهمات Hallucination، اختلال در رفتار حرکتی ، اختلال لفظی و گفتاری ، و غیره .
بطور کلی علایم بیماری اسکیزوفرنی را می توان بصورت ذیل بیان کرد :
اختلالات درک Perception Disorder :
توهم Hallucination تجربیات حسی یا درک بدون محرک خارجی از علایم شایع اسکیزوفرنی است .
توهم شنوائی Auditory Hallucination توهم شنوائی 75 درصد بیماران اسکیزوفرنی توهم شنوائی دارند . شایعترین توهم شنوائی شنیدن صداست شخص صدای دو یا چند نفر را می شنود که در مورد بیمار صحبت می کنند . اغلب صداها خطاب به بیمار است ، یا تهدید می کنند یا حرفهای توهین کننده و زشت می زنند ، یا به بیمار دستوراتی می دهند ، یا بیمار صدرای افکار خودش را می شنود .
توهم بینائی Visual Hallucination کمتر از توهم شنوائی شایع است بیمار ممکن است شیطان ، افراد خطرناک و ارازل و اوباش ، حیوانات درنده ، را ببیند . توهم بینائی در اسکیزوفرنی واضح ، دقیق ، سه بعدی ، به اندازه طبیعی ، و محرک است .
توهم چشائی Sense Hallucination غالبا توام با ترس از مسموم شدن است .
توهم بویائی Smell Hallucination بسیاری مواقع به کثیفی ، یا بوی بد ، یا کثیف بودن بدن خود بیمار مربوط می گردد .
توهم لامسه Touch Hallucination بصورت لمس بدن بیمار ، سرد و گرم شدن بدن بیمار توسط چیزی خارجی ، ظهور می کند .
توهمات سنستتیک Cenesthetic Hallucination یا تغییرات اعضای بدن بصورت احساس سوزش در مغز ، احساس فشار در عروق داخل شکم ، احساس برش مغز و استخوان ، دیده می شود .
توهم جنسی Sexual Hallucination توهم جنسی متداول است ممکن است احساس عجیبی در دستگاه جنسی خود بکند یا احساس غیر عادی بودن ، یا احساس تحت کنترل بودن ، یا احساس مورد تجاوز قرار گرفتن ، یا مورد عشق واقع شدن .
ایلوزیون Illusion :
ایلوژن یا ایلوژن یا خطاهای حسی نیز در بیماران اسکیزوفرنی ممکن است دیده شود مثلا صداها را بلند تر از حد طبیعی یا غیر عادی تر بشنوند .
محتوای رویا Dream : محتوای رویای افراد اسکیزوفرن نامربوط تر و عجیب و غریب است ، عواطف ناخوشایند در رویای بیماران اسکیزوفرن بیشتر از اشخاص طبیعی است .
اختلالات شناختی Consciousness Didorder :
بینش Insight : بینش در بیماران اسکیزوفرن مختل می شود ، و بیمار اسکیزوفرن نسبت به مشکلات خود آگاهی ندارد .
قضاوت Judgment : قضاوت نیز در بیماران اسکیزوفرن مختل است ، و بیمار نتیجه احتمالی رفتار خود را نمی داند ، و قدرت نظم دادن به فعالیتهای روزمره خود را ندارد.
تفکر ذاتی و انضمامی Concrete thinking و تفکر انتزاعی Abstract thinking : بعضی بیماران اسکیزوفرن قدرت اندیشیدن انتزاعی و منطقی را از دست می دهند و تمایل به اندیشیدن و بکاربردن الفاظ مشخص ملموس پیدا می کنند . همچنین در طبقه بندی و تعمیم نیز دچار مشکل می شوند .
تفکر اوتیستیک Autism : در درون خود فرو رفتن و به خود مشغول بودن و با دنیای بیرون کاری نداشتن ، بیمار اغلب در خود فرو رفته و با خود مشغول است ، ارتباط وی با دنیای واقعی بی ثبات ، سست ، و متزلزل است ، ممکن است ارتباط وی با دنیای خارج و واقعیت قطع باشد و به دنیای درون خود فرو رفته باشد که مشتمل بر خواسته ها ، ترسها ، توهمات ، و هذیانها و تصورات بیمارگونه هستند و تحت تسلط دنیای درونی نابهنجار خود قرار دارد .
سمبولیسم Symbolism : یکی از علایم و مشخصه های بیمار اسکیزوفرن وجود سمبولیسم در تفکر ، گفتار ، ورفتار عجیب و غیر عادی بیمار اسکیزوفرن است ، که ممکن است برای هیچکس غیر از خود بیمار قابل درک نباشد . همچنین اشتغال ذهنی بیمار اسکیزوفرن با نیروهای نامرئی ، تشعشع ، سحر و جادو ، مذهب ، فلسفه ، روانشناسی ، روانشناسی ماورای طبیعی ، تمایل و گرایش او به رمز ، تلخیص ، و سمبولیسم است .
اختلالات تفکر Thinking Disorders :
اختلال در تفکر و درک مفاهیم یکی از مشخصه های بیمار اسکیزوفرن است تفکر بیمار اغلب عجیب و غریب و غیر قابل پیش بینی است ، بیمار اغلب در خود فرو رفته و با خود مشغول است ، ارتباط وی با دنیای واقعی بی ثبات ، سست ، و متزلزل است ، ممکن است ارتباط وی با دنیای خارج و واقعیت قطع باشد و به دنیای درون خود فرو رفته باشد که مشتمل بر خواسته ها ، ترسها ، توهمات ، و هذیانها و تصورات بیمارگونه هستند و بیمار بدان مشغول بوده و تحت تسلط دنیای درونی نابهنجار خود قرار دارد . اختلال تفکر را برای سهولت فهم به دو قسمت اختلال در محتوای تفکر و اختلال در ظاهر و جریان تفکر تقسیم می کنند :
اختلال در محتوای تفکر یا هذیانها Delusion :
هذیان را اینطور تعریف می کنند عقاید باطلی است که نمی توان با استدلال آن را اصلاح کرد و در عین حال جزای از زمینه فرهنگی بیمار نیست . مثلا جن عقاید باطلی است ولی چون با زمینه فرهنگی ارتباط دارد هذیان تلقی نمی شود . هذیانها شایع ترین علایم بیماران اسکیزوفرنی هستند ، هذیانهای بیمار اسکیزوفرن بیانگر نیازها ، ترسها ، و افکار درونی اوست و بعضا بر اساس توهمات بیمار استوار است ، و ممکن است متضاد و متناقض همدیگر باشند . هذیانهای بیماران اسکیزوفنی بصورت ذیل هستند :
هذیان اشاره و کنایه Delusion of reference بیمار فکر می کند در رفتار و گفتار دیگران اشاره به وی وجود دارد یا در مطالب و محتویات روزنامه ها و مجلات به وی اشاره دارند .
هذیان نفوذ Delusion of influence بیمار فکر می کند گروهی یا سازمانی یا افرادی وی را تحت نفوذ خود قرار داده اند ، مثلا دشمنان با امواج الکترونیکی در افکار او مداخله می کنند .
هذیان گزند و تعقیب Delusion of persecution بیمار فکر می کند فرد یا گروهی وی را تعقیب می کنند یا در صدد آزار و اذیت او هستند ، او احساس می کند جاسوسهای بیگانه مرتب او را تحت نظر دارند و مراغب او هستند .
هذیان بزرگ منشی Delusion of Grandeur بیمار ممکن است خود را شخص مخترع و دانشمند ، منجی مذهبی ، ناجی بشریت ، یا ناپلئون و غیره بداند . یا در عین حال که 6 کلاس بیشتر نخوانده ادعا کند چند تا دکترا دارد . یا هنرپیشه معروفی عاشق و شیفته وی شده .
هذیان هیپوکندریاک Delusion of Hypochondriac ممکن است فکر کند مبتلا به بیماری خطرناکی شده ، یا گندیده شده ، یا قسمتی از بدن وی پوسیده شده است ، یا مغز وی از بین رفته یا در رگهای بدنش کرم و حشرات وارد شده اند .
هذیان گناه Delusion of Guilt or sin ممکن است فرد احساس کند خطای غیر قابل بخششی انجام داده و مستوجب مجازات است یا گناه نابخشودنی مرتکب شده است .
هذیان نفی وجود یا فنا Delusion of Nihilistic بیمار ممکن است فکر کند مرده و وجود ندارد ، یا چیزی که وجود دارد روح اوست و خودش مرده ، یا فکر کند تمام دنیا از بین خواهد رفت ، یا موجودات و انسانها را اشباه تلقی نماید.
هذیان قانونی Delusion of Litigious Nes گاهی اوقات بیمار مرتب به دادگستری مراجعه می کند و بر علیه این و آن شکایت مطرح می کند ، بدون اینکه دلیلی ارائه نماید .
اختلال در جریان تفکر :
اختلالات تفکر : اختلال در تفکر و درک مفاهیم یکی از مشخصه های بیمار اسکیزوفرن است تفکر بیمار اغلب عجیب و غریب و غیر قابل پیش بینی است ، بیمار اغلب در خود فرو رفته و با خود مشغول است ، ارتباط وی با دنیای واقعی بی ثبات ، سست ، و متزلزل است ، ممکن است ارتباط وی با دنیای خارج و واقعیت قطع باشد و به دنیای درون خود فرو رفته باشد که مشتمل بر خواسته ها ، ترسها ، توهمات ، و هذیانها و تصورات بیمارگونه هستند و تحت تسلط دنیای درونی نابهنجار خود قرار دارد .
تداخل بیش از حد Over inclusion : بیمار اقلام نامربوط متعددی را در تفکر و رفتار کلامی خود وارد می کند ، و هر چیز نامربوطی را برایش اهمیت قائل می شود و وارد تفکر و موضوع می کند .
منطق بیمارگونه Pathological thinking : تفکر بیمار اسکیزوفرن از نوع منطق بیمارگونه ساخته شده ، آنها معمولا اشیا و شرایط و افرادی که بصورت صوری شباهت هائی با هم دارند ولیکن از نظر محتوا کاملا با هم متفاوتند را یکسان می بینند .
وقفه یا انسداد ناگهانی جریان تفکر : بیمار اسکیزوفرن ممکن است در حین سخن گفتن و بدون دخالت محرک خارجی از سخن گفتن باز ایستد و جریان افکار بیمار ناگهان و بدون نشانه قبلی قطع گردد . ممکن است منگ و آشفته بوده و در هماهنگ کردن تفکر و گفتار و رفتارش دچار اشکال گردد .
پرش افکار Flight of Ideas : بیمار هر لحظه از موضوعی به موضوع دیگر می پرد .
اختلالات رفتار کلامی :
بیربطی Incoherence : بیمار عبارات بیربطی به زبان می آورد ، صحبتها و نوشته اغلب مبهم و پوچ است ، زبان برای بیمار اسکیزوفرن در درجه اول وسیله اظهار وجود است تا برقراری ارتباط ،
لغت سازی Neologism : آنها معمولا برای خود لغت جدیدی می سازند که برای خودشان معنی و مفهوم خاصی دارد ، ممکن است بدلیل همین لغت سازی تکلم بیمار کاملا بدون ارتباط و نامفهوم باشد .
لالی یا عدم تکلم Mutism: ممکن است بیمار اسکیزوفرن سئوالات را جواب ندهد یا خیلی کوتاه جواب بدهد ، ممکن است بیمار ساعت ها و روزها حرف نزند و کلماتی بیان نکند .
اکولالیا Echolalia : ممکن است بیمار اسکیزوفرن در جواب سئوال شما کلمات شما را تکرار کند ، یا بخشی از جمله شما را بهمراه جواب خود تحویل دهد .
تکرار Verbigeration یا استریوتایپ Stereotype : که بیشتر در بیماران اسکیزوفرن مزمن دیده می شود بیمار یک کلمه یا عبارت بی معنی را پشت سر هم تکرار می کند .
زبان لفظ قلم Stilted language : بعضی بیماران در ارتباط اجتماعی لفظ قلم عجیب و مضحک نشان می دهند .
تکلم یکنواخت و تک هجائی Monosyilables : در بعضی بیماران تکلم بسیار یکنواخت ، تک هجائی و خسته کننده است ، بلعکس در بعضی نیز بلند ، پرخاشگرانه و هیجانی است .
اختلالات رفتاری Behavior Disorder :
کاهش کلی انرژی ، بیحالی ، ناهماهنگی رفتار ، غیر مترقبه بودن ، عدم تناسب و غیر عادی بودن از علایم بیماران اسکیزوفرن است . دست و پا چلفتی بودن ، خشکی و غیر قابل انعطاف بودن ، یا تحرک شدید و غیر قابل کنترل بودن اختلالات رفتاری اسکیزوفرن است
بیحالی Inertia : کاهش کلی انرژی ، بیحالی اغلب در بیماران مشاهده می شود .
رفتار و عادات ویژه Mannerism : نوعی حرکت بی منظور و بی هدف که بدنبال آن یک حرکت هدفدار صورت می گیرد ، اطوار و حرکات خاص ، حرکات تیک مانند ، حرکات خاص اطراف دهان .
بهت Stuporous state بیمار ممکن است دچار حالت بهت شود و ساعت ها در این وضعیت بماند.
کاتالپسی یا انعطاف مومی شکل Waxy flexibility : بیمار را در هر وضعیت ولو ناراحت کننده قرار بدهند بیمار در همان وضعیت مجسمه ای باقی می ماند این علایم خاص بیماران کاتاتونیک است . مثلا اگر دست بیمار را بالا ببرند دست بیمار در همان وضعیت می ماند و بیمار بطور خودکار دست خود را پائین نمی آورد.
اکوپراکسی Echoproxia : یکی از خصوصیات بیمار اسکیزوفرن کاتاتونیک تقلید بی اراده از دیگران است .
اطاعت غیر ارادی Automatic obedience : بیمار اسکیزوفرن کاتاتونیک ممکن است بی اراده از ساده ترین دستورات پیروی کند .
منفی گرائی Negativism : بعضی از بیماران اسکیزوفرن ممکن است بدون دلیل واضحی همکاری نکنند ، و حتی بالعکس آنچه گفته می شود رفتار کنند . گاهی منفی گرائی در اثر توهمات شنوائی بیمار است بیمار دستور می گیرد که همکاری نکند .
رفتار کلیشه ای Stereotyped behavior : مثل حرکات و راه رفتن های محدود تکراری ، یا انجام حرکات عجیب و غریب تکراری . یا ادای کلمات و جملات تکراری ، .
پسرفت در وضعیت ظاهر بیمار Appearance : بیماران اسکیزوفرن حمام نمی کنند ، به ظاهر ، مو ، لباس اهمیت نمی دهند و پسرفت پیدا می کنند و ظاهر آنها روز به روز بدتر و ژولیده تر و کثیف تر می گردند .
رفتارهای نامناسب : از هم گسیخته شدن رفتار از علایم بیماران اسکیزوفرن است ، رفتار این بیماران با محرکهای بیرونی ارتباطی نارد و بیشتر از مسائل درونی بیمار نشات می گیرد ، همینطور با معیارهای اجتماعی و اخلاقی نیز تناسبی ندارد بهمین دلیل بیمار اسکیزوفرن را ممکن است لخت و بدون لباس ببینید یا وی را بصورت زندگی حیوانی مشاهده نمائید مثلا در وضعیت عورت نمائی Exhibitionism و یا در حالت استمناء ... .
اختلالات عاطفی Affective Disorder :
اختلالات عاطفی در بیماران اسکیزوفرن بصورت تغییرات کمی و کیفی بروز می کند :
بی حالتی و یکنواختی عاطفی Hat Affect : هیچ عاطفه ای در صورت بیمار مشاهده نمی گردد ، نه از چیزی خوشحال می شود و نه از چیزی ناراحت ، چهره بیما کویر است .
بی ثباتی عاطفی : بیمار ناگهان از یک وضعیت عاطفی به وضعیت دیگری تغییر می کند . از شادی به غم یا از غم به شادی مثلا در حال که می خندد ناگهان می گرید .
عاطفه ناکافی : بیمار نسبت به اطرافیان نزدیک خود واکنش هیجانی مناسب نشان نمی دهد .
ناهماهنگی عاطفی : بیمار در جائی که باید بخندد گریه می کند ، یا در جائی که باید گریه کند می خندد .
احساس دوگانه Ambivalence : بیمار ممکن است همزمان نسبت به فردی هم تنفر داشته باشد وهم احساس علاقه نماید .
عدم احساس لذت Anhedonia : عدم احساس لذت از علایم بعضی بیمار اسکیزوفرنی است ، ممکن است احساس پوچی ، بیهودگی ، و عدم احساس لذت کند و این باعث وا داشتن بیمار به خودکشی شود .
واکنش های عاطفی نامناسب : از هم گسیخته شدن واکنش عاطفی از علایم بیماران اسکیزوفرن است ، عاطفه این بیماران با محرکهای بیرونی ارتباطی نارد و بیشتر از مسائل درونی بیمار نشات می گیرد ، همینطور با معیارهای اجتماعی و اخلاقی نیز تناسبی ندارد بهمین دلیل بیمار اسکیزوفرن را ممکن است لخت و بدون لباس ببینید یا .. .
هیجانات غیر عادی : حالتهائی نظیر سرخوشی Exhalation ، احساس قادر مطلق بودن ، خلسه های مذهبی Religious ecstasies ، حراس از گسیختگی جسم و روح ، در آنها دیده می شود .
اضطراب دائم و زودانگیز : بیماران اسکیزوفرن ضمن بی اهمیت بودن نسبت به مسائل اجتماعی اضطراب دائم را هم تجربه می کنند .
عقب نشینی و قطع روابط اجتماعی Social withdrawal : تقریبا همه بیماران اسکیزوفرن مردم گریزی و ناتوانی در ایجاد هماهنگی با دیگران Rapport را دارند . Empathy همدلی یا احساس دیگران را درک کردن و Sympathy یعنی همدردی با دیگران در بیماران اسکیزوفرن مختل است .
حساسیت Sensitivity : همه بیماران اسکیزوفرن حداقل قبل از ابتلا حساسیتی بیش از افراد عادی داشتند . و ممکن است بیماری خودش مکانیزمی دفاعی برای انبوه محرکهای درونی و بیرونی آسیب پذیر باشد .
انواع اسکیزوفرنی :
چهار نوع اسکیزوفرنی را تعریف کرده اند :
اسکیزوفرنی ساده simple Schizophrenia : کاهش چشمگیر علایق بخصوص به جنس مخالف ، کاهش میزان سازگاری ، کج خلقی و تحریک پذیری ، زوال تدریجی توانائی ذهنی و شناختی ، واکنشهای هیپوکندریاسیز ، عدم مسئولیت پذیری ، عدم توجه به بهداشت و ظاهر و قیافه خود ، بی تفاوتی به محیط ، توهم و هذیان در این گروه کمتر شایع است .
اسکیزوفرنی هبفرنیک یا آشفته Disorganized Schizophrenia : در سنین پائین تر مبتلا می شوند ، پسرفت شدید به رفتار اولیه و کودکی، ظاهر و سر و وضع آشفته ، واکنشهای عاطفی نامناسب ، خنده های مسخره و شکلک درآوردن ، حالات کودکانه و عجیب و غریب ، هذیان و توهم شایع است .
اسکیزوفرنی کاتاتونیک Catatonic Schizophrenia : حالت بهت کاتاتونیک ، یا تحریک پذیری شدید ، اختلال در حرکات خودبخودی و فعالیت حرکتی ، منفی گرائی بارز ، کاتالپسی یا حرکات مومی شکل ، توهمات شدید ، گاهی عدم کنترل ادرار و مدفوع ، تهاجم و حمله به دیگران ، اقدام به خودکشی .
اسکیزوفرنی پارانوئید Paranoid Schizophrenia : رفتار اجتماعی و سر و وضع بهتری دارند ولی گزند و تعقیب و تظلم و بزرگمنشی از علایم بارز این بیماران است ، حالت دفاعی دارند ، شکاکند ، هذیان ستمدیدگی ، گزند و آزار ، هذیان اشاره ، و هذیان تاثیر شایعترین علائم بیماری پارانوئید اسکیزوفرنی است .
اسکیزوفرنی نامشخص Undifferentiated Schizophrenia : بیمارانی که بوضوح اسکیزوفرنی هستند و علایم واضح توهم ، هذیان ، رفتار آشفته و ... دارند ، ولی در هیچ یک از دسته های بالا قرار نمی گیرند .
عوارض اسکیزوفرنی : در هیچ بیماری عوارض به این شدت نیست ، شکست تحصیلی چون بیماری اکثرا در دوره نوجوانی و جوانی شروع می شود وضع تحصیلی بیمار ناگزیر دچار اشکال و خدشه می شود ، سابقه بد شغلی : کاهش قدرت کار ، تغییر شغل متعدد ، از دست دادن شغل و نهایتا تحلیل مادی ، سابقه طولانی اقامت در بیمارستان های روانی بدلیل اینکه بیماری مستمر است و اکثرا سالیان دراز ادامه می یابد ، بالا رفتن خطر خودکشی گاهی بیماران در اثر توهم و هذیان خودکشی می کنند ، عوارض شدید داروئی که ممکن است عوارض اکسپرامیدال یا عوارض دیگر ایجاد نماید .
علل اسکیزوفرنی :
بعضی روانشناسان اسکیزوفرنی را نتیجه تعارض شدید و منکوب کردن تمایلات می دانند ، ولی بطور کلی :
عوامل ارثی : در بروز اسکیزوفرنی نقش دارد چون طبق تحقیقات گارسیون در خانوادهائی که یکی از والدین دچار بیماری بود احتمال درصد ابتلای کودک 8 برابر بیشتر از کودکانی بود که والدین سالم دارند .
عوامل ژنتیک : در بروز اسکیزوفرنی نقش دارد و این در تحقیقات کالمن مشهود بود .
استرس های محیطی : در بروز اسکیزوفرنی نقش دارد و تحقیقات نشان داده افراد مستعد تحت تاثیر استرس های شدید ممکن است دچار بیماری اسکیزوفرن شوند .
محیط خانوادگی و یادگیری : در بروز اسکیزوفرنی نقش دارد ، تاریخچه بیماران اسکیزوفرنی نشان می دهد که گذشته آنها مملو از کشمکش و تعارض و ناکامی های متعدد بوده است ، در محیط دائما متشنج معمولا اضطراب آموخته می شود و برای کاستن اضطراب مکانیزمهای بخصوص سازگاری بصورت افراطی بکار برده می شود که مهمترین آن خیالبافی و گوشه گیری است که گاه باعث می شود روابط فرد با دنیای خارج قطع شود زیرا در دنیای تخیل فرد احساس امنیت بیشتری می نماید . والدینی که دچار عصبانیت و پرخاشگری هستند ، والدین پرخاشگر، مضطرب ، خجول ، والدینی که دچار تضاد فکری و عاطفی هستند ، والدینی که از نظر عاطفی سرد ، طرد کننده ، متحجر ، و کمال گرا هستند ، و والدین بی منطق همه این مسائل در ایجاد بیماری اسکیزوفرنی نقش دارند .
بیوشیمیائی : بعضی از محققین معتقدند در سیستم اعصاب مرکزی مبتلایان به اسکیزوفرنی اشکالات بیوشیمیائی وجود دارد ، پائین بودن آنزیم MAO در پلاکتهای خون ، و وجود حرکات غیر ارادی در چشم ، مصرف زیاد بعضی داروها بخصوص LSD ، آمفتامین ، حشیش ، کوکائین ، و سابقه صرع لب تامپورال نیز از عوامل مستعد کننده بیماری اسکیزوفرنی شناخته شده است .
ساختمان بدنی : بعضی محققین اظهار کرده اند هر چه ساختمان بدن و هیکل باریکتر باشد فرد درونگرا تر است ، آشفتگی فکری واضح تر ، شروع بیماری بی سرو صدا تر و سن شروع پائین تر است .
طبقه اجتماعی : تحقیقات نشان داده مبتلایان به اسکیزوفرنی در طبقات پائین اجتماع 9 برابر بیشتر است .
عوامل روان پویائی : فروید معتقد است افراط و تفریط نسبت به کودک ( بخصوص از تولد تا پنج سالگی ) باعث اختلال در مراحل رشد می گردد و فرد را از سلامتی باز می دارد ، بیمار اسکیزوفرنی به مرحله ای از رشد که در آن هنوز ایگو ( واقعیت سنجی فرد ) از نهاد ( تمایلات و خواسته ها ) جدا نشده بازگشت می نماید ، بنابر این چنین بیمارانی فاقد ایگو جهت آزمایش واقعیت هستند . بیمار اسکیزوفرنی با بازگشت به مرحله دهانی ارتباط خود با واقعیت را از دست می دهد . تمایلات جنسی و تحریکات پرخاشگرانه شدید صادره از نهاد بر ایگوی ضعیف غلبه نموده و باعث بازگشت فرد به مراحل قبلی می گردد . بنابر این فعالیتهای ایگوی بیماران اسکیزوفرن سازمان نیافته است .
بعضی روانشناسان معتقدند یکی از عوامل مهم و علت احتمالی اسکیزوفرنیا انزوای اجتماعی Social Isolation است بنظر می رسد که انسان احتیاج به تحریک دائمی از طرف اجتماع دارد که بتواند ایگو را از نهاد جدا سازد و از بازگشت بوضع و خواسته های کودکانه بپرهیزد .
می توان چنین نتیجه گرفت که فرد نیازمند ارتباط کافی با اجتماع و دیگران است تا به نیازهای خود برسد و اگر ارتباط کافی با اجتماع نداشته باشد به درون گرائی می پردازد . نیروی روانی را بیشتر متوجه مسائل درون خود می کند و چهارچوبه روابط و ضوابط اجتماعی را از دست می دهد ، و از برقراری رابطه دچار ترس و اضطراب می گردد .
تئوری آمادگی استرس : جدید ترین نظریه در ارتباط با علل بیماری اسکیزوفرنی این است که معتقد است «گرایش به ابتلای اسکیزوفرنی ارثی است و عوامل ژنتیکی و استرسهای محیطی در ارتباط متقابل با همدیگر ایجاد اسکیزوفرنی می نمایند ».
درمان Therapy :
درمان اسکیزوفرنی یک درمان چند وجهی است شامل : دارو درمانی ، محیط درمانی ، روان درمانی ، خانواده درمانی ، و رفتار درمانی .
دارو درمانی : با داروهای آرامبخش قوی مثل فلوفنازین ، تری فلوپرازین ، پرفنازین ، کلرپرومازین ، تیوریدازین ، تیوتیکسین ، لارگاکتیل ، و آمپول مودیکید و داروهای جدید دیگر استفاده می شود که تحت نظر روانپزشک انجام می گردد .
محیط درمانی : در محیط درمانی که بصورت انفرادی و گروهی اعمال می شود در گروهی موضوعات بصورت مواجهه دادن بیمار با واقعیت Confrontation ، دموکراسی ، مشارکت در امور اجتماعی ، کار عینی که اعتماد بنفس و کوششهای بیمار را برای تطابق مجدد اجتماعی تقویت کند . در انفرادی نیز تاکتیک های مشخصی برای اداره و کنترل هر بیمار و تعریف و تشویق وی در نظر گرفته می شود . در واقع در محیط درمانی کوشش متمرکز بر تنظیم محیط بیمار به نحوی که مشکلات اجتماعی و روحی او جبران شده یا به حداقل برسد ، محیط درمانی باید تحت نظر روانشناس بالینی انجام پذیرد .
روان درمانی Psychotherapy : ابتدا رواندرمانی ساپورتیو Supportive و حمایتی است تا زمانی که علایم بیماری کنترل شود ، در رابطه با هذیان بیمار اسکیزوفرن نباید هذیان وی را تایید کرد همچنین نباید در مورد رد هذیان بیمار با وی به بحث و جدل پرداخت چونکه منطق بر بیمار کارگر نیست. سپس رواندرمانی وقتی بکار گرفته می شود که با دارو علایم سایکوتیک بیمار رفع شده و ارتباط وی با واقعیت تا حدودی برقرار شده باشد ، برقراری ارتباط با بیمار اسکیزوفرن کار مشکلی است ، انعطاف پذیری یک عامل اساسی است ممکن است درمانگر با بیمارش غذا بخورد یا با او قدم بزند یا با او روی زمین بنشیند هدف اصلی القاء این پیام است که درمانگر می کوشد بیمارش را بفهمد و توانائی های او را باور دارد . درمانگر باید راههایی برای برقراری رابطه پیدا کند ، که بیمار در حین نیاز به آن از آن هراسان نیز هست . رواندرمانی دو هدف را دنبال می کند برقراری و ایجاد ارتباط و کاستن ترس و اضطراب بیمار از ارتباط . رواندرمانی صرفا توسط روانشناس بالینی انجام می گیرد .
فامیل درمانی Family therapy: معمولا بیماران اسکیزوفرن با مسائل جدی خانوادگی مواجه هستند ، خانواده نقش مهمی در شروع بیماری بیمار و یا درمان بیماری بیمار دارند ، در Home visit روانشناس به خانواده بیمار آموزش می دهد چگونه افراد خانواده بیمار را بفهمند و چگونه با وی رفتار نمایند . فامیلی درمانی باید توسط روانشناس بالینی انجام پذیرد .
رفتار درمانی Behavior therapy : رفتار درمانی در بیماران اسکیزوفرنی با کاهش رفتارهای غیر عادی ، ناراحت کننده ، انحرافی ، و پرخاشگرانه بیمار و افزایش رفتارهای نرمال در کاستن از شدت سایکوتیک موثر بوده است ، آموختن مهارتهای اجتماعی نیز می تواند به درمان و برقراری سالم ارتباط کمک کند . رفتار درمانی باید توسط روانشناس بالینی انجام پذیرد .
پاكزاديان
روانشناس باليني